การตั้งครรภ์แทนในกลุ่มชายรักชายและหญิงรักหญิง (Surrogate pregnancy among gays and lesbians) ปัจจุบันนี้ทั่วโลกได้มีการยอมรับความหลากหลายทางเพศมากขึ้น ในบางประเทศมีการออกกฎหมายให้คู่รักเพศ เดียวกันสามารถสมรสกันได้ตามกฎหมาย และมีสิทธิและสวัสดิการทางสังคมเท่าเทียมคู่สมรสปกติ การศึกษาในคู่รักร่วมเพศ ทั้งชายและหญิงในปี พ.ศ. 2549 ที่มีอายุในช่วง 15-22 ปี พบว่าส่วนใหญ่ต้องการแต่งงานและมีบุตร” ทำให้แพทย์ผู้ ให้บริการการรักษาด้วยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ในหลายๆ ประเทศ เริ่มจะหันมาทบทวนนโยบายในการรักษาผู้ป่วย กลุ่มนี้มากขึ้น ซึ่งจากการศึกษาในคลินิกที่ให้รักษาด้วยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ในต่างประเทศ โดยเฉพาะในประเทศ สหรัฐอเมริกา ส่วนใหญ่ค่อนข้างจะยอมรับกลุ่มผู้ป่วยที่เป็นคู่รัก lesbians มากกว่า คู่รัก gays อย่างเห็นได้ชัด แต่หลัง จากสมาคมเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ของประเทศสหรัฐอเมริกาได้ออกมาประกาศนโยบายทางจริยธรรมในปี พ.ศ. 2549-2 ก็ทำให้แนวโน้มทัศนคติที่มีต่อคู่รัก gays หรือ หญิง/ชาย โสด ที่ต้องการมีบุตรเปลี่ยนไป ในแง่แรงจูงใจในการมีบุตรของกลุ่มคู่รักเพศเดียวกันนี้ พบว่า ในคู่รัก lesbian จะมีความต้องการในการเป็นมารดา สูงกว่าคู่สมรสชายหญิงทั่วไป ส่วนในคู่รัก gays นั้น ส่วนใหญ่ต้องการเป็นบิดา เพราะอยากเลี้ยงดูเด็ก อยากมีเด็กเป็นส่วนหนึ่งของสมาชิกในครอบครัว และเป็นความรู้สึกที่อยากมีทายาทเป็นของตนเอง ซึ่งจากการศึกษาจำนวนไม่มากนัก ที่ เปรียบเทียบคุณภาพการดูแลบุตร ในคู่บิดา gays และ คู่มารดา lesbians พบว่าไม่แตกต่างกัน แต่กลับพบว่าบิดาในคู่รัก gays กลับทำหน้าที่ของการเป็นพ่อได้ดีกว่า มีภาวะซึมเศร้าและความเครียดน้อยกว่าบิดาที่มาจากครอบครัวสามีภรรยาปกติ นอกจากนี้ยังพบว่า บิดาที่เป็น gays ยังมีลักษณะอบอุ่น และตอบสนองต่อความต้องการของเด็กได้ดีกว่าบิดาจากครอบครัว สามีภรรยาปกติด้วย ส่วนใหญ่คู่รัก gays มักเลือกการรักษาด้วยวิธีตั้งครรภ์แทนโดยใช้สเปิร์มจากคู่รักคนใดคนหนึ่ง ในขณะที่คู่รัก lesbians มักจะเลือกวิธี IUI หรือ IVF โดยใช้ไข่ของคู่รักคนใดคนหนึ่ง กับสเปิร์มของผู้บริจาค และอุ้มท้องโดยคู่รักอีกคนหนึ่ง (reciprocal IVF) เพื่อจะได้สามารถมีส่วนร่วมในการเป็นมารดาทั้งสองคน โดยคนหนึ่งเป็นมารดาทางสายเลือด และอีก คนเป็นมารดาที่อุ้มท้อง บุคลากรทางสุขภาพจิตอาจมีส่วนช่วยในการเตรียมความพร้อมทางจิตใจได้บ้าง เนื่องจากคู่รัก Gay ส่วนใหญ่อาจไม่ค่อยมีความรู้ด้านระบบพันธุ์สตรี นอกจากนี้ยังช่วยประเมินครอบครัวและแรงสนับสนุนจากคนรอบข้างของคู่รักเพศเดียวกัน เนื่องจากปัญหาที่พบได้บ่อยมากสำหรับคู่รักเพศเดียวกันที่ประสงค์จะมีบุตร คือการที่ครอบครัวและคนรอบข้างไม่สนับสนุน หรืออาจถึงขั้นต่อต้าน ซึ่งก็อาจส่งผลต่อความสำเร็จในการรักษา และผลกระทบด้านจิตใจในการลี้ยงดูบุตรต่อไป
คนรอบข้างของคู่รักเพศเดียวกัน เนื่องจากปัญหาที่พบได้บ่อยมากสำหรับคู่รักเพศเดียวกันที่ประสงค์จะมีบุตร คือการที่ ครอบครัวและคนรอบข้างไม่สนับสนุน หรืออาจถึงขั้นต่อต้าน ซึ่งก็อาจส่งผลต่อความสำเร็จในการรักษา และผลกระทบด้าน จิตใจในการเลี้ยงดูบุตรต่อไป จากข้อมูลข้างต้น พบว่า แม้การศึกษาเกี่ยวกับการตั้งครรภ์แทนในกลุ่มคู่รัก gays และ lesbians จะยังมีจำนวนน้อย แต่พบว่าคู่รักเพศเดียวกันเหล่านี้ก็สามารถเลี้ยงดูบุตรได้ดีเช่นเดียวกับคู่สามีภรรยาทั่วไป โดยทั้งนี้ ตัวแปรที่สำคัญคือ ทัศนคติ จากคนรอบข้าง และครอบครัวของทั้งสองฝ่าย ซึ่งจะส่งผลต่อสภาพอารมณ์ของบิดามารดา และคุณภาพในการเลี้ยงดูบุตร โดยในบริบทของประเทศไทยนั้น การแต่งงานในคู่รักเพศเดียวกันยังไม่ถูกกำหนดอยู่ในกฎหมาย จึงยังไม่สามารถเข้าเกณฑ์ ที่จะสามารถทำการรักษาด้วยการตั้งครรภ์แทนได้ ซึ่งในอนาคตอาจมีการเปลี่ยนแปลงไปจากนี้ อย่างไรก็ดี หากแพทย์ ผู้ให้การรักษาทราบถึงหลักการคร่าวๆ ดังที่กล่าวมา ก็จะสามารถตัดสินใจโดยคำนึงถึงผลกระทบรอบด้าน ทั้งต่อตัวคู่สมรส ทารก และสังคมที่เด็กจะต้องเผชิญต่อไปในอนาคต และเลือกให้คำแนะนำหรือรักษาที่เหมาะสมที่สุดต่อไป
จากข้อมูลข้างต้น พบว่า แม้การศึกษาเกี่ยวกับการตั้งครรภ์แทนในกลุ่มรัก gays ละ lesbians จะยังมีจำนวนน้อยแต่พบว่าคู่รักเพศเดียวกันเหล่านี้ก็สามารถเลี้ยงดูบุตรได้ดีเช่นเดียวกับคู่สามีภรรยาทั่วไป โดยทั้งนี้ ตัวแปรสำคัญคือ ทัศนคติจากคนรอบข้าง และครอบครัวของทั้งสองฝ่าย ซึ่งจะส่งผลต่อสภาพอารมณ์ของบิดามารดา และคุณภาพในการเลี้ยงดูบุตร โดยในบริบทของประเทศไทยนั้น การแต่งงานในคู่รักเพศเดียวกันยังไม่ถูกกำหนดในกฎหมาย จึงยังไม่สามารถเข้าเกณฑ์ที่จะสามารถทำการรักษาด้วยการตั้งครรภ์แทนได้ ซึ่งในอนาคตอาจมีการเปลี่ยนแปลงไปจากนี้ อย่างไรก็ดี หากแพทย์ผู้ให้การรักษาทราบถึงหลักการคร่าวๆ ดังที่กล่าวมา ก็จะสามารถตัดสินใจโดยคำนึงถึงผลกระทบรอบด้าน ทั้งต่อตัวคู่สมรส ทารก และสังคมที่เด็กจะต้องเผชิญต่อไปในอนาคต และเลือกให้คำแนะนำหรือรักษาที่เหมาะสมที่สุดต่อไป
อ้างอิงแหล่งที่มาจาก : หนังสือเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ บทที่ 12 การประเมินทางจิตสังคมในเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์